Bəşər tarixinin ən qədim maddi və mənəvi təcrübəsi inanc sisteminin və ibadət institutunun yaranması və formalaşması ilə bağlıdır. Dini təyinatlı, sakral mahiyyətli abidələrin strukturu və təyinatı eyni olsada, fərqli mədəniyyətlərdə və tarixi mərhələlərdə konfessiyaların nəzəri və praktiki təlimlərinə əsasən müxtəlif memarlıq tikililəri formalaşmışdır. Onların memarlığın əsas üç prinsipi ilə (funksionallıq, konstruktivlik və estetika) yanaşı xüsusi statusa malik olmasıdır. Uzun müddət dini abidələr sakral məkan olaraq qorunurdu, bəzi hallarda isə onların maddi əhəmiyyəti və imkanları, toxunmamazlığı mövcud olduğu çəmiyyətin nufuzunun göstərici idi. Eyni zamanda ümümdünya təcrübəsində mədəni irs kontekstinin formalaşmasında məhz dini abidələrin qorunması aparıcı istiqamət olmuşdur. Əsrlər boyu ən dəyərli artefaktlar fərqli icmalar tərəfindən məscidlərdə, kilsələrdə, ehramlarda qorunurdu. Qədim dövr və Orta əsrlərdə həm Şərqdə, hən də Qərbdə dini komplekslərin siyasi qüvvəsi qeyd olunanların təsdiqidir. XX əsr boyu totalitar sistemlərdə dinə qarşı formalaşan münasibət abidələrin dağılmasına, digər tərəfdən isə sekyuralizasiya proseslərinə təkan vermişdir. Müasir mərhələdə ibadət abidələri və onlara münasibət ciddi transformasiyalar yaşayır. Postmodernizm mühiti abidələrin hüquqi statusu ilə yanaşı, onların nüfuzunun, əvvəlki təcrübəsinin əhəmiyyətini eklektik tərzdə istifadə etməyə meyillidir.